بازسازی و نوسازی به راستی کدام بهتر است؟ اگر این سوال ذهن شما رو درگیر کرده با ما باشید تا پاسخ این سوال رو بدهیم.
یک سؤالی که برای مالکین ساختمانهای قدیمی، معمولاً پیش می آید، انتخاب بین بازسازی و نوسازی ساختمانشان است. یعنی آیا بهتر است ساختمان قدیمی خود را بازسازی نمایند و یا اینکه آنرا تخریب کرده و از نو بسازند. برای جواب چنین سؤالی، یک پاسخ مشخص وجود ندارد. بلکه باید شرایط ساختمان را از چند منظر بررسی نمود و پس از آن تعیین کرد که کدام انتخاب برای ساختمان مورد نظر مناسب است. در هرصورت همیشه بین بازسازی با کیفیت ساختمان و تخریب و ساخت ساختمان جدید، یک گزینه مناسب تر است. در این مقاله نیز تلاش می کنیم بهترین انتخاب از بین این دو گزینه را تعیین کنیم. در ادامه چند موضوع اصلی که در تصمیم گیری ما برای انتخاب بین بازسازی یا تخریب و نوسازی ساختمان تأثیر گذار است را بررسی میکنیم. این موضوعات شامل مسائل مالی، ضوابط ساخت و ساز، انتظار مالک از نتیجه نهایی پروژه مورد نظر و … می باشد.
تفاوت بازسازی با نوسازی
از لحاظ لغوی تفاوت زیادی بین بازسازی و نوسازی وجود ندارد. اما از لحاظ اصطلاح تخصصی آنها، بازسازی به معنای تعمیر، اصلاح و ایجاد تغییر در یک ساختمان موجود بدون تخریب کل ساختمان می باشد. اما نوسازی به معنی تخریب ساختمان موجود و ساخت ساختمان جدید می باشد. البته در بعضی از منابع و سایتهای تخصصی نیز از این دو عبارت بجای یکدیگر استفاده می شود، اما معنای رسمی و اصلی این دو آن چیزی است که در بالا باین شد.
بازسازی چیست؟
انجام اقدامات فنی به منظور زنده کردن و دوام بخشیدن یک سازه فرسوده و قدیمی را بازسازی می‌گویند. در تخصص معماری، بازسازی یک ساختمان به معنای مرمت کردن آن است. درست است که مرمت بیشتر در مورد بناهای تاریخی کاربرد دارد، اما بازسازی هم به همان معناست. در بازسازی ساختمان بخش‌هایی که آسیب دیده و نیاز به تعمیر دارند مورد مرمت و بازسازی قرار می‌گیرند. مرمت فقط شامل ساختمانهای قدیمی نمی‌شود، بلکه ساختمانهای مدرن هم گاهی نیاز به بازسازی دارند.معنی بازسازی ساختمان (restoration) مرمت ساختمان و برگرداندن آن به شرایط اولیه و اصلی اش برای ماندگاری و دوام بیشتر است. احتمالا این عبارت را در ارتباط با مرمت آثار و بناهای باستانی و تاریخی زیاد شنیده اید. البته بناهای مدرن و جدید نیز گاهی اوقات احتیاج به بازسازی پیدا می نمایند.
فرق بازسازی با نوسازی در چیست؟
خانه ها معمولا بعد از گذشت 10 الی 15 سال احتیاج به بازسازی پیدا می نمایند. زیرا طبیعتا پس از گذشتن این تعداد سال از عمر بنا، مواردی مانند کاشی ها، دیوارها، درها و … نیز احتیاج به تعمیر و مرمت پیدا می نمایند. بازسازی همچنین می تواند برای ساختمان هایی در مقابل حمله های طبیعی از قبیل زلزه و سیل اسیب پذیر شدن انجام شود. همچنین در بعضی موارد که ساختمان جزئی از هویت فرهنگی شهر است، برای مثال ساختمان های بافت تاریخی شهر، در صورت تخریب و فرسایش نما، امکان تغییر و تعویض آن وجود ندارد، زیرا در این صورت به چهره بافت تاریخی لطمه وارد می شود. در این گونه موارد، با استفاده از یاری متخصصین مرمت، نمای ساختمان بازسازی شده، با مواد مشابه تعمیر شده و به شکل اولیه خود برمیگردد. ولی نوسازی ساختمان در مواقعی انجام می شود که ساختار بنا مشکلی نداشته باشد و احتیاج به تعمیرات خاصی ندارد، اما اعضای خانه به دلایلی میخواهند داخل ان را بازسازی کنند. برای مثال ممکن است پس از گذشت چندسال کف پوش خانه از سنگ تبدیل به پارکت شود تا در عین تنوع، زیبایی و گرمای بیشتری در خانه ایجاد کند.
نوسازی داخلی با تغییر دکوراسیون داخلی متفاوت است. سطح اقدامات صورت گرفته در نوسازی بسیار عمیق تر از تغییر دکوراسیون است. برای مثال برای تغییر دکوراسیون خانه، می توان به تغییر چیدمان وسایل و مبلمان و یا تعویض روکش جایگاه ها بسنده کرد، در صورتیکه در نوسازی اقداماتی مانند ایجاد گچ بری جدید و نصب چراغ های جدید در گچبری ها انجام می شود.
همچنین درصورتی که تاکیدی روی نگه داشتن خانه دقیقا به همان شکلی که از ابتدا بوده و یا به عبارتی بازسازی وجود نداشته باشد، ممکن است اهالی پس از چندسال تصمیم به نوسازی نمای ساختمان و تغییر کامل آن بگیرند. در برخی مواقع پروژه های بازسازی و نوسازی خانه به موازات هم و برای تکمیل هم انجام میشوند. شاید شما تمایل داشته باشید حمام خود را بازسازی کنید و تنها با کمی تعمیرات، آن را به شکل اصلی اش نگه دارید اما با اضافه کردن یک وان جدید؛ کمی هم آن را نو و به روز و اصطلاحا نوسازی کنید. در بازسازی و یا نوسازی فضای کاربری خانه به هیچ وجه تغییر نمیکنه.
اصول نوسازی و بازسازی ساختمان
برای انجام اصول نوسازی و بازسازی ساختمان خود ، در اولین اقدام باید نقشه کشی کامل و دقیق ساختمان را تهیه نمایید. در این نقشه باید همه جزئیات ساختمانی را به دقت بررسی کنید. در این نقشه کشی ، موظف خواهید بود که تمامی شرایط ساختمان و همچنین جزئیات مرتبط با هر قسمت از ساختمان همانند نما ، سقف ، پله ها ، زیر زمین ، اتاق های خواب ، پذیرایی ، حال و آشپزخانه را توضیح دهید. پس از آن در آخر نقشه کشی تان ، همه قسمت هایی که دچار عیب می باشند و قابل بازسازی نخواهند بود را تعیین و مشخص نمایید. امکان دارد که در نوسازی ساختمان تان تغییراتی را در مصالح آن انجام دهید. مصالح و همچنین بنای تازه ای که استفاده می کنید ، به تشخیص مهندسان طراح و دلایل فنی خواهد توانست در زمان های متفاوت دچار تغییر شود.
دلایل بازسازی و یا نوسازی درچیست؟
1- از بین رفتن برخی از قسمت ها و یا تمامی بافت بنا
2- داشتن تمایل به تغییرات و یا بازسازی بنا به علت ایجاد نمودن تنوع در محیط زندگی
3- افزایش مقاومت ساختمان در مقابل حوادث طبیعی و همچنین غیر طبیعی
4- به دلیل تغییر کاربری محیط و یا اقدام به تغییرات دکوراسین داخلی ساختمان
5- بیشتر شدن جمعیت خانواده و نیاز به استفاده بهتر از فضاهای ساختمان
6- مدرن نمودن فضای ساختمان و پیشرفت با تغییرات تکنولوژی
تاثیر نوسازی و بازسازی ساختمان در روحیه افراد
ایجاد تغییرات در محیط زندگی و همچنین دکوراسیون ، تاثیر فراوانی در رفتار اشخاص خواهد داشت. اصول نوسازی و بازسازی ساختمان در فضا و همچنین محیط کار ، موجب افزایش روحیه و داشتن سلامت روانی کارمندان و مشتریان می شود. پس از گذشت مدت زمانی ، افراد نیاز به این خواهند داشت که در محیط خود تنوعی تازه ایجاد نمایند و با استفاده از این شیوه ، انگیزه بیشتری نسبت به کارهای روزمره در خود ایجاد نمایند. بازسازی و نوسازی بنا با استفاده از روش های مدرن ، احساس رضایتمندی را ایجاد می نماید. تمامی افراد دوست دارند که ساعاتی را در محیطی بگذرانند که در آن مکان آرامش دریافت خواهند نمود و این محیط را دوست می دارند. بنابراین هنگام آن رسیده است که فکری در خصوص ساختمان قدیمی خود نموده و با استفاده از نوسازی و همچنین بازسازی بنا ، تنوعی تازه در زندگی خود ایجاد نماییم.
اصلاً امکان بازسازی یا تخریب و نوسازی وجود دارد؟
یک موضوع دیگر که باید در زمان انتخاب بین بازسازی و نوسازی در نظر گرفته شود، امکان اجرای هر کدام است. یعنی آیا انتخابی وجود دارد و میتوانیم بین این دو گزینه هر کدام را که انتخاب کردیم، اجرا نماییم یا نه. در ادامه شرایطی را که تنها یک گزینه برای ساختمان مورد نظر باقی میگذارد را بررسی می کنیم. ممکن است شرایط ساختمان آنقدر نامناسب و فرسوده باشد که اصلاً امکان انجام بازسازی وجود نداشته باشد. یا اینکه با توجه به شرایط نامناسب ساختمان، مجوز بازسازی صادر نشود و تنها اجازه تخریب و نوسازی داده شود. در این شرایط، دیگر نیازی به مقایسه و انتخاب وجود ندارد. تنها یک گزینه قابل اجرا است آنهم تخریب و نوسازی ساختمان مورد نظر است. در شرایط دیگری، ممکن است، ملک ساختمان مورد نظر در منطقه ای قرار داشته باشد که اصلاً مجوز تخریب و نوسازی به آن داده نشود. مثلاً برخی املاک در شرق تهران که براساس طرح تفضیلی بعنوان پهنه های باغی در نظر گرفته شده اند و مجوز تخریب و نوسازی به آنها داده نمی شود. یا حتی شرایط مالی برای تخریب و نوسازی ساختمان وجود نداشته باشد. یعنی نه مالک بودجه کافی برای ساخت ساختمان جدید را داشته باشد و نه شرایط ساختمان و تعداد طبقاتی که مجوز ساخت آن داده میشود، آنقدر باشد که برای سازنده دیگری از نظر اقتصادی مشارکت و تخریب و نوسازی ساختمان مورد نظر، بصرفه باشد.
مجوز نوسازی بنا
تمامی کارهای اجرایی یک ساختمان باید تحت نظر یک فرد به نام مهندس ناظر که نام او در پروانه ساخت درج گردیده است ، انجام شود و نیاز به مجوز بازسازی خواهد داشت.
همه اشخاصی که قصد نوسازی ساختمان خود را دارند ، امکان ندارد که بدون دریافت پروانه ساخت ، تخریب بنا و تغییر کاربری را انجام دهند.
حضور مهندسین ناظر برای اجرا شدن عملیات تخریب ساختمان امری ضروری می باشد. به این دلیل که نظرات فنی و همچنین علمی مهندسین ناظر برای تخریب و نوسازی یک بنا امری بسیار ضروری است. مهندسین ناظر ساختمانی دید کامل بر تمامی مسائل فنی ، مهندسی و استاندارهایی که جهت تخریب ساختمان لازم است را دارند. تخریب یک ساختمان و تغییر کاربری آن بدون نظارت مهندس ناظر یک کار بسیار خطرناک خواهد بود و در صورت عدم وجود مهندس ناظر بر انجام عملیات تخریب بنا ، احتمال وقوع حوادث افزایش خواهد یافت. بهتر می باشد که کارفرما برای رعایت اصول نوسازی و بازسازی ساختمان از روش های قدیمی دوری نمایند و این را قبول کنند که مهندسین ناظر چه نقش مهم و اساسی در عرضه خدمات بهتر که به نفع شهروندان و شهر است را دارند. در گذشته ، پروانه ساخت ساختمان به طور جداگانه صادر می گردید و پروانه نوسازی زمانی صادر می شد که ساختمان را تخریب نموده و تمامی نخاله های ساختمانی را جمع آوری می نمودند. ولی این قانون بعد از سال 1360 دچار تغییرات فراوانی شد. به نحوی که پروانه تخریب و همچنین نوسازی با یکدیگر برای مالک صادر خواهد شد. به این موضوع دقت داشته باشید که می بایست قید گردد که پروانه بعد از تخریب ساختمان دارای اعتبار می باشد و تا هنگامی که ساختمان به طور کامل تخریب نشده باشد ، حق آغاز مجدد یک عملیات ساختمانی وجود نخواهد داشت. در غیر این صورت ساختمان ساخته شده به صورت ساختمان های بدون مجوز تلقی خواهد شد.