بنای یک کارخانه مجموعه ایی است از فضاهای دارای ارتباط موثر در جهت تولید بهینه ، اقتصادی و منطقی...
طراحی کارخانه و نظارت بر اجرا

ضوابط طراحی کارخانه

ضوابط طراحی کارخانه و ساخت وساز واحد صنعتی و منطقه های اقتصادی در کشور برای ایجاد توسعه ایی همسان از نظر شکل ظاهری و توجه به استانداردهای لازم برای مهم و دارای اهمیت می باشد. اولین شهرک های صنعتی در کشور بر اساس ضوابط طراحی کارخانه ساخته شده است، بنابراین قوانین و مقررات ساخت و ساز و ضوابط طراحی کارخانه قدمت و تاریخچه ایی طولانی دارند. ضوابط طراحی کارخانه و ساخت و ساز در شهرک های صنعتی مانند ضوابط دیگر معماری و شهرسازی هر چند سال یکبار توسط معاونت فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی بازنگری و تدوین می گردد  و نهایتا پس از تصویب در هیات مدیره سازمان جهت بهره برداری به شرکت های استانی ارجاع داده می شود.

گروه معماری مهراز بنا با تسلط کامل به ضوابط طراحی کارخانه و ضوابط ساخت و ساز در شهرک های صنعتی و با طراحی بیش از دهها پروژه اجرایی آماده ارائه خدمات طراحی، ساخت و نظارت بر کارخانه و ابنیه های صنعتی می باشد.

 

گروه مهراز بنا متخصص در طراحی کارخانه و واحدهای صنعتی

گروه مهراز بنا با سابقه طراحی و نظارت بیش از دهها کارخانه صنعتی در تهران و سایر نقاط کشور بر اساس بودجه و نیازهای کارفرمایان محترم،آمادگی خود را جهت مشاوره و نظارت بر اجرای ابنیه پروژه های صنعتی را اعلام می دارد.

برای آشنایی کامل با ضوابط طراحی کارخانه در شهرک های صنعتی تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

  • تعاریف
  • مجوز احداث بنا، ضوابط طراحی، اجرا و نظارت
  • زیربنا
  • سطح اشغال
  • ارتفاع و طبقات مجاز
  • حرایم های مورد نیاز در طراحی
  • طراحی دیوار، ورودی و نما در طراحی کارخانه
  • معابر و بخش های عمومی
  • ایمن سازی
  • ضوابط و مقررات محیط زیست

تعاریف

ضابطه ساخت و ساز در قطعات: مقرراتی است که روش ساخت و ساز در واحدهای صنعتی و ساخت کارخانه را مشخص می کند. اجرای این مقررات علاوه بر یکسان کردن ظاهر بصری شهرک های صنعتی و مجموعه های صنعتی در کشور منجر به افزایش کیفیت فنی و ایمنی در ساخت و ساز ها می شود.

سطح احداث: مساحتی از زمین اختصاص یافته که بعد از در نظر گرفتن کلیه ضوابط ساخت و ساز امکان احداث بنا در آن وجود دارد.

زیر بنا: به جمع مساحت هایی که دارای سقف می باشد در همکف یا طبقات که شامل قسمت های صنعتی و سوله ها و قسمت های اداری و خدماتی و نگهبانی و تاسیسات و … می باشد. 

سطح اشغال کارخانه: نسبت سطوح اشغال شده در طبقات همکف به کل مساحت زمین کارخانه که به صورت درصدی از کل بیان می شود سطح اشغال کارخانه گفته می شود.

برجلو: ضلع اصلی قطعه زمین کارخانه که در همجواری گذر  و خیابان قرار دارد .

برجانبی: اضلاع دیگر زمیک کارخانه که در همجواری قطعه های دیگر قرار دارد.

بر پشت: ضلعی از قطعه زمین که در روبرو ضلع اصلی قرار دارد.

مجوز احداث بنا: جوازی است که متقاضی باید قبل از شروع هرگونه عملیات اجرایی بر اساس نقشه های تایید شده بر اساس ضوابط طراحی کارخانه، از شرکت استانی اخذ کند.

گواهی ساخت و ساز: ضلع گواهی است که بر اساس پیشرفت فیزیکی پروژه و انطباق آن با مجوز احداث بنا بوسیله شرکت استانی صادر می شود. 

گواهی پایان کار: گواهی است که متقاضی پس از پس از تکمیل عملیات ساخت و ساز بر اساس ضوابط طراحی کارخانه و منطبق بر نقشه های اولیه توسط شرکت استانی صادر می شود.

 

ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه

زیر بنا در طراحی کارخانه

 

  • حداکثر مساحت ساختمان نگهبانی برابر با 80 متر مربع و تنها دریک طبقه می باشد، اگر متراژ زمین کارخانه بالای 20 هزار متر مربع باشد می تواند مجموع مساحت نگهبانی ها تا 120 متر افزایش یابد.
 
  • با تایید مدیر عامل شرکت استانی و بررسی کارشناسی معاون فنی با توجه به نوع تولید ، سطوح تجهیزات و تاسیسات خطوط تولید روباز ، انبارهای روباز و سایت روباز و مساحت تصفیه خانه های فاضلاب می تواند به عنوان بخشی از زیربنای همکف برای محاسبه سطح اشغال در نظر گرفته شود.

سطح اشغال

برای اخذ جواز و شروع عملیات اجرایی با توجه به ضوابط طراحی کارخانه ها در شهرک های صنعتی با توجه به منطقه و مکان ساخت ساز باید در مرحله اولیه، حداقل مساحت سطح اشغال توسط متقاضی در خواست شود تا جواز ساخت و تحویل زمین توسط شرکت استانی انجام شود، جزئیات و درصدهای مربوط به هر منطقه توضیح داده می شود:

  • میزان حداقل سطح اشغال برای احداث کارخانه در شهرک ها و منطق اقتصادی و … تقاضا محور حداقل 40  % و سایر شهرک ها و … 35  % می باشد.
 
  • سطح اشغال مورد محاسبه شامل سطح زمین اشغال شده توسط تمامی ساختمان ها اعم از سوله ها، ساختمان اداری، انبارها، نگهبانی ها و … می باشد.
 
  • میزان سطح اشغال برای فضای سبز معادل 15  % می باشد. که از این مقدار می توان حدود 5   % آن را در مشاعات شهرک صنعتی با تایید و هماهنگی شرکت استانی در نظر گرفت.
 
  • در زمین هایی که احداث حداقل سطح اشغال امکان پذیر نمی باشد، حداقل سطح اشغالی که امکان پذیر است با رعایت حرایم و تصویب هیات مدیره شرکت استانی مشخص می گردد.
 
  • در صورت درخواست احداث پارکینگ از طرف متقاضی استاندارد مساحت مورد نیاز برای هر پارکینگ معادل 15 متر مربع است که قطعات تا مساحت یک هزار متر مربع 2 عدد پارکینگ و به ازای بیشتر از هزار متر برای هر 1000 متر اضافی یک پارکینگ لحاظ می شود.
ضوابط طراحی کارخانه

ارتفاع و طبقات مجاز

 

  • حداکثر ارتفاع مجاز برای ساختمان اداری کارخانه 12 متر بدون احتساب خرپشته و حداکثر طبقات آن 3 طبقه می باشد. در صورت نیاز به بیش از این طبقات باید درخواست متقاضی توسط شرکت استانی و هیئت مدیره بررسی گردد (ضوابط طراحی کارخانه).
 
  • ساختمان نگهبانی نیز حداکثر یک طبقه با ارتفاع 3.5 متر مورد قبول می باشد، همچنین ایجاد کنسول از طرف معابر ممنوع می باشد.
 
  • ارتفاع طبقات کلیه ساختمان ها و احداثات مورد نیاز کارخانه از قبیل دودکش و … در نزدیکی مکان های نظامی و امنیتی و فرودگاهها علاوه بر رعایت ضوابط طراحی کارخانه و ساخت و ساز شهرک های صنعتی نیاز به اخذ مجوزهای لازم از ارگان های مربوطه می باشد.
 

حرایم در ضوابط طراحی کارخانه

 

  • در قطعات مربوط به کارخانه ها با مساحت کمتر از 1000 متر حریم برهای جانبی معادل 3.5 متر و حریم از بر اصلی معادل 5.3 می باشد.
 
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه

 

  • در قطعات مربوط به کارخانه ها با مساحت بیشتر از 1000 متر حریم برهای جانبی معادل 5 متر و حریم از بر اصلی معادل 5 متر می باشد.
 
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه

 

  • در قطعات بنای اداری در ساخت کارخانه ها با فاصله حداقل 2 متر از تمامی برها می تواند احداث شود، و رعایت حریم ساختمان اداری کارخانه با سایر بناه در زمینهای پایین 1000 متر مربع 3.5 متر و زمین های بالای 1000 متر معادل حداقل 5 متر می باشد. توجه شود در صورت وجود پیش آمدگی و کنسول در ساختمان اداری مبنای اندازه گیری از انتهای کنسول می باشد.(ضوابط طراحی کارخانه)
 
  •  ساختمان نگهبانی، پارکینگ و برق اضطراری می تواند در قسمت بر اصلی و بدون حریم احداث شود. فاصله بناها نام برده شده از سایر احداثات مشابه ساختمان اداری در زمین های زیر 1000 متر 3.5 متر و بالای 1000 متر معادل 5 متر می باشد.
 
(ضوابط طراحی کارخانه)
ضوابط طراحی کارخانه

 

  • در کارخانه هایی که دسترسی آن ها از خیابانی با عرض کمتر از 20 متر تامین می شود برای سهولت در رفت و آمد وسایل نقلیه می تواند با زاویه 45 درجه تا حدود 3 متر عقب نشینی داخل ملک متقاضی داشته باشند
 
(ضوابط طراحی کارخانه)
ضوابط طراحی کارخانه

 

  • حداکثر میزان پیش آمدگی باران گیر و آبچکان در سالن های تولید و انبار 80 سانتیمتر می باشد منوط به رعایت ارتفاع 5.50 در صورت عدم رعایت 5.50 میزان حریم از انتهای آبچکان در نظر گرفته می شود
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه

 

  • اجرای سکو در حول سوله ها مانعی ندارد ولی در این صورت حریم گفته شده و مورد نیاز باید از قسمت خارجی سکو محاسبه و در نظر گرفته شود.
 
  • فضای سبز مورد نیاز ضوابط طراحی کارخانه نباید در حرایم در نظر گرفته شود (فاصله بین فضای سبز تا سالن ها برای زمین های زیر 1000 متر مربع، 3.5 متر و بالای 1000 متر مربع باید 5 متر در نظر گرفته شود.)

طراحی دیوار، ورودی و نما در طراحی کارخانه

 

  • حداکثر ارتفاع دیوار های محوطه طبق ضوابط طراحی کارخانه در شهرک های صنعتی ایران برابر با 2 متر می باشد که در قسمت های جانبی و به سمت قطعات مجاور به صورت توپر طراحی می شود و در مجاور گذر ها به صورت 8 سانتیمتر سکو توپر و 120 سانتیمتر نرده ایی و مشبک طراحی می گردد. دیوارهای بر گذر طبق طرح مصوب شرکت های استانی باید به صورتی باشد که داخل واحد تولید قابل رویت باشد.
 
  • در صورتی که کارخانه و واحد تولیدی برگذر باشد باید دیوارهای محوطه در این قسمت به صورت پخ یا قوس اجرا گردد و در این مکان امکان تعبیه درب ورودی وجود ندارد.
 
  • با توجه به تاکید برای ایجاد نمای واحد بصری در شهرک های صنعتی باید طراحی دیوار محوطه به تایید شرکت استانی برسد.
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه

معابر و بخش های عمومی در ضوابط طراحی کارخانه

 

  • هرگونه ساخت و ساز خارج از محدوده زمین واگذار شده و تجاوز به گذر ها و قطعات همجوار ممنوع می باشد.
 
  • هرگونه تخریب و گودبرداری و یا حفاری در پیاده رو ها و خارج از محدوده زمین برای تاسیسات برقی و مکانیک و هرگونه عملیات منوط به کسب اجازه از شرکت استانی می باشد.
 
  • استفاده از گذرهای اصلی و پیاده رو ها جهت استفاده پارکینگ و رمپ و انبار و هر فعالیت شخصی توسط متقاضی به هر صورتی ممنوع می باشد و باید اینگونه فضاها را داخل زمین واگذار شده طبق ضوابط طراحی کارخانه تامین و تعبیه کنند.
 
  • اجرا و نصب پل جلوی ورودی کارخانه با هماهنگی شرکت استانی بعهد متقاضی می باشد.
 

ایمن سازی

 

  • رعایت تمامی مسائل ایمنی بر اساس مقررات ملی ساختمان در تمامی واحدهای صنعتی الزامی می باشد و در صورت نیاز باید تاییدیه های لازم را از مراجع ذیصلاح اخذ کنند. همچنین رعایت کلیه امور حفاظت فنی و بهداشتی کار بر عهده طرف قرارداد می باشد.
 
  • در هنگام عملیات اجرای و ساخت کارخانه متقاضی باید ناظر ایمنی بر عملیات ساخت و ساز جهت نظارت بر ایمنی اجرا را به شرکت استانی معرفی نماید.
 
  • واحد صنعتی و متقاضی باید تمامی قوانین و ملاحظات ایمنی و بهداشتی و حفاظت کار در شهرکها صنعتی و مناطق اقتصادی را هنگام ساخت کارخانه طبق ضوابط طراحی کارخانه مطالعه و رعایت نماید.
 
ضوابط طراحی کارخانه
ضوابط طراحی کارخانه

ضوابط و مقررات محیط زیست در طراحی کارخانه

 

  • کارخانه ها و واحدهای تولیدی که بو، گرد و غبار و بخارات سمی و … بیش از حد مجاز سازمان محیط زیست تولید می کنند باید اقدامات لازم برای فیلتراسیون و کنترل آلودگی را در طراحی و ساخت کارخانه انجام دهند.
 
  • پسماند ها و نخاله های مانده از تصفیه و پسماندهای صنعتی بر اساس دستور العمل سازمان محیط زیست به محل های مجاز حمل و منتقل شوند و طبق دستور العمل از بین بروند.
 
  • روان آب های سطحی ناشی از بارندگی و شستشو در محوطه کارخانه ها باید توسط کانال یا کانیو به کانالهای انتقال آب سطحی شهرک متصل شود و انتقال آن ها به شبکه فاضلاب شهرک ممنوع است.
 
  • فاضلاب و پسماند های صنعتی در کارخانه ها باید به سیستم فاضلاب شهرک متصل باشد و از انتقال آنها به کانالهای جمع آوری آب های سطحی شهرک جلوگیری کرد.
 
  • در تمامی شهرک ها فاضلاب خروجی از کارخانه ها باید دارای فاضلاب خروجی با کیفیت بالاتر از حد تعیین شده از طرف سازمان محیط زیست باشد و در غیر اینصورت باید پیش بینی تصفیه خانه در محیط واحد تولید کارخانه در نظر بگیرند.

این مطلب برای شما چقدر مفید بود؟

به این مطلب امتیاز دهید
5/5

اشتراک گذاری مطلب

نوشته های مرتبط:

Factory01

طراحی مدرن کارخانه

طراحی مدرن کارخانه انقلاب صنعتی قرن نوزدهم و نوآوری های فن آوری ناشی از آن با تولید موادی که ساخت و ساز را کارآمدتر ، مستحکم تر و سازگارتر می…
طراحی کارخانه

قوانین طراحی کارخانه

قوانین طلایی برای طراحی کارخانه ها و ساخت ساختمان های تولیدی اولین مرحله شنیدن خوب مشتری و درک اهداف اوست تا در نهایت ساختمان کارخانه متناسب با نیاز مشتری باشد…